در تاریخ گذشته بر انسان ها منابع تامین نور تغییرات فراوانی داشته اند. در این مقاله سعی می کنیم روند تکامل صنعت روشنایی را به طور مختصر بررسی کنیم.

در ابتدا سوزاندن چوب و استفاده از آتش برای روشنایی به کار می رفته است. به تعبیری سیر تکاملی روشنایی، را می توان شاهدی بر پیشرفت تاریخ بشر نیز در نظر گرفت. آتش یک عنصر بسیار مهم در سیر تکاملی تمدن انسان است که از آن برای پخت غذا، گرما، روشنایی و … بهره برده ایم.

آتش برای تامین روشنایی و گرما

استفاده از آتش مسیر تکاملی فوق العاده بشر برای ساختن تمدن را میسر ساخته است. سیر تکاملی آن از مشعل هایی که از چربی حیوانی و روغن گیاهی به عنوان ماده سوختی بهره می بردند تا شمع و بعدها چراغ نفتی تغییر کرده است. انسان هرگز مسیر پیدا کردن روش های جدید روشنایی را متوقف نساخته است .در طول تکامل چراغ هایی که از سوخت فسیلی استفاده می کردند، فتیله ی آنها از پنبه به پارچه تغییر کرده است. در سال های قبل از میلاد مسیح شمع ها از موم ساخته می شدند.

استفاده از شمع برای تامین روشنایی

و در قرن هجدهم شمع از پارافین ساخته و توسط ماشین ها به تولید انبوه رسید. در قرن نوزدهم میلادی مخترعان انگلیسی نوعی چراغ گازی برای استفاده در خیابان ها ساختند.این نوع چراغ ها به دلیل آنکه شعله سوزان و سوسو زننده ای داشتند و هنگام خاموش شدن گازهای سمی متصاعد می کردند، برای استفاده در فضای داخلی مانند خانه ها خطرناک و نامناسب بودند. اگرچه بعدها با بهبود آنها جایشان با چراغ های نفتی در وسایل خانه هم عوض شد. همگی این چراغ ها بر اساس سوختن و آتش گرفتن ماده ساخته می شدند

آرک الکتریکی

در قرن هجدهم میلادی با اختراع الکتریسیته زندگی اجتماعی انسان ارتقا چشمگیری پیدا کرد. همچنین باعث به وجود آمدن موقعیت های برای استفاده از آن در تامین روشنایی شد. در سال 1809 دیوید هامفری بریتانیایی آرک الکتریکی را اختراع و از آن به عنوان منبع روشنایی استفاده کرد. طرز کار آن به صورت استفاده از دو استوانه کربنی جدا از هم به عنوان الکترود و ایجاد قوس الکتریکی در هوا بود. این اختراع به عنوان اولین منبع الکتریکی نور برای کارهای علمی تا پیش از اختراع لامپ رشته ای مورد استفاده قرار گرفت. البته چون موقع روشن بودن صدای زیادی تولید می کرد برای استفاده در خانه مناسب نبود.

در سال 1877 یک دانشمند روسی یک شمع الکتریکی ساخت که بر اساس اصلاح آرک الکتریکی بود اما کارایی مناسبی نداشت و مورد توجه قرار نگرفت. در آن زمان دانشمندان بسیاری سعی در ساخت منبع روشنایی مطمئن داشتند.

پس از آزمایش های متعدد در 21 اکتبر 1879 توماس ادیسون مخترع آمریکایی توانست اولین لامپ در دنیا را روشن کند. که این موضوع ارزش علمی بسیاری داشت. شکست ها در تلاش برای تولید لامپ الکتریکی و جزئیات آنچه منجر به تولید آن شد همه بر اساس تجربیات ادیسون شکل گرفت. ادیسون آزمایشات خود را بر روی گیاهان مختلفی انجام داد و سرانجام تصمیم گرفت از رشته بامبو سوزانده شده برای لامپ الکتریکی خود استفاده کند. استفاده از رشته های بامبو چندین سال ادامه داشت. در سال 1906 میلادی ادیسون از رشته تنگستن برای بهبود کیفیت لامپ رشته ای استفاده کرد و هنوز هم این نوع از لامپ های رشته ای مورد استفاده قرار می گیرند.

توماس ادیسون و اولین لامپ رشته ای

در سال 1959 تئوری چرخش هالوژن تنگستن کمک بسیاری برای ساخت لامپ هالوژنی کرد. راندمان این نوع لامپ ها از لامپ های رشته ای بهتر بود. اختراع لامپ رشته ای باعث به وجود آمدن روشنایی عمومی در همه جای دنیا شد اما از دیدگاه مصرف انرژی یک مشکل عمده به وجود آورد. چون فقط بین 10 تا 20 درصد از انرژی مصرف شده در آن منجر به روشنایی میگردید و بقیه به صورت گرما تلف می شد. دانشمندان تلاش خود را برای ساخت لامپ جدیدی که مصرف انرژی بهتری داشته باشد را آغاز کردند. در سال 1902میلادی پیتر کوپر هیوت لامپ بخار جیوه را اختراع کرد.